جلد اول کتاب «نهج البلاغه جوانان؛ تاریخ به روایت امام علی (ع)» اثر محمدحسین دانشوند در ۳۵۲ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

کتاب «نهج‌البلاغه جوانان» تلاشی است برای کم‌کردن فاصله میان نسل جوان و گنجینه ارزشمند منابع شیعی؛ زیرا نهج‌البلاغه با سابقه هزارساله‌اش درجه‌ای بالا در میان منابع شیعی داشته و حتّی شامل جملاتی است که در هیچ منبع دیگری به جز نهج‌البلاغه وجود ندارند؛ ارزشی و امتیازی که مقام معظم رهبری هم به آن اشاره کرده‌اند.

اما هدف سیدرضی در این کتاب، جمع‌آوری جملاتی ادبی و زیبا از امام علی (ع)، به صورتی که حتّی اهل‌سنت را نیز جذب کند، بوده است و به دلیل طولانی‌بودن زمان جمع‌آوری این کتاب، پراکندگی زیادی میان بخش‌های مختلف کتاب وجود دارد و بسیاری از جملات، تقطیع‌شده و قبل و بعدشان حذف گردیده است. به دلیل وجود این مسائل، مقام معظم رهبری در ضمن بیاناتی که در ۲۶ فروردین ماه ۱۳۶۳ داشته‌اند، پیشنهاد عدول و عبور از شکل سنتی و کنونی نهج‌البلاغه و تمرکز بر انتقال راحت‌تر و جذاب‌تر کلام امام علی (ع) را داده‌اند و این مسئله را دغدغه همیشگی خود دانسته‌اند. ایشان برای عدول از شکل فعلی نهج‌البلاغه، تکمیل عبارات نهج‌البلاغه و آوردن بخش‌های حذف‌شده توسط سیدرضی را پیشنهاد داده‌اند؛ پیشنهادی که باعث نگارش کتاب «تمام نهج‌البلاغه» شده است؛ اما به دلیل اینکه اضافه‌کردن بخش‌های حذف‌شده کلام امام علی (ع) در نهج‌البلاغه باعث چندبرابرشدن حجم کتاب می‌شود، عملاً این طرح شکست خورده و نتوانسته است نسل جوان را جذب نماید.

مؤلف می نویسد: در کتاب «نهج‌البلاغه جوانان»، راهکار دیگری را برای مسئله و مشکل مطرح‌شده توسط رهبری اجرا کرده است. در این روش، تک‌تک قسمت‌های نهج‌البلاغه از یکدیگر جدا شده و با نظمی هدفمند در کنار هم چینش شده‌اند؛ طوری که متنی یک‌دست ایجاد شده است. برای مثال امام علی (ع) در خطبه‌ای قانونی را قانون الهی را ذکر می‌کنند و در نامه‌ای استثنائات این قانون را بیان می‌کنند؛ در این اثر، با کنار هم قرارگرفتن این قانون و استثنائاتش، یک نگاه جامع و ماهواره‌ای به مخاطب ارائه شده است؛ در نتیجه دیگر مخاطب نه تنها از تغییرات دائمی و سریع موضوعات نهج‌البلاغه خسته نمی‌شود؛ بلکه با پیداکردن یک نگاه جامع و منظومه‌ای، به صورت ماهواره‌ای به مطالب نهج‌البلاغه نگاه می‌کند.

علاوه بر «تغییر چینش متن نهج‌البلاغه» و البته تأکید بر حذف‌نشدن هیچ جمله‌ای از نهج‌البلاغه و وفاداری به محتوای کتاب، که هیچ سابقه‌ای نداشته و برای اولین‌بار انجام شده است؛ ترجمه این کتاب نیز یک ترجمه‌ای نسبتاً ایده‌آل است؛ زیرا سعی شده است تا برای هر عبارتی از نهج‌البلاغه، از بهترین ترجمه موجود استفاده شود و سپس همان ترجمه برگزیده نیز روان‌تر و شیواتر شود؛ لذا می‌توان ادّعاء کرد که ترجمه موجود در این اثر، روان‌ترین ترجمه موجود از نهج‌البلاغه است. ترجمه‌ای که بسیاری از ترجمه‌های روان موجود در بازار هم در نسبت با آن، ثقیل و سخت به حساب می‌آیند.

علاوه بر «چینش نو و ترجمه روان»، سعی‌شده است تا هر توضیحی که برای فهم بهتر عبارات نهج‌البلاغه نیاز است، در قالب پاورقی ذکر شود. علاوه بر این در جای‌جای کتاب، از تحلیل‌های امام (ره) و رهبری برای ارائه فهم عمیق‌تر نهج‌البلاغه نیز استفاده شده است، تا جوان هم به واسطه روان‌بودن ترجمه از مطالعه آن لذت ببرد و هم به واسطه نکات مطرح‌شده در پاورقی، بدون نیاز به استاد و کلاس درس، به لایه‌های عمیق‌تری از نهج‌البلاغه دست پیدا کند.

آخرین مزیّت قابل ذکر این اثر عبارت است از «اول‌شخص‌بودن راوی کتاب». روشی که در کتاب «علی از زبان علی» توانسته مخاطبان زیادی را با خود همراه کند و واسطه‌های میان خواننده و امام‌علی (ع) را از میان بردارد. به همین دلیل نیز در این اثر هم از این روش استفاده شده و با ایجاد آغاز و انتهای داستانی و راوی اول شخص، سبکی داستانی به کتاب داده شده است.

در نهایت باید تصریح کرد که طبق پایش ما، هم‌اکنون هیچ نهج‌البلاغه‌ای با همه ویژگی‌های ذکر شده وجود ندارد و حتی یک اثر از تغییر چینش نهج‌البلاغه وجود نداشته و این اثر برای اولین‌بار دست به این ابتکار عمل زده است.

ساختار اثر

این کتاب در ۱۳ بخش تالیف شده است؛ بخش اول «نهج البلاغه از نگاه مقام معظم رهبری» و بخش دوم «سرآغاز» را به رشته تحریر درآورده است.

نویسنده در بخش سوم با عنوان «میوه ممنوعه» آفرینش انسان، امتحان اهل بهشت با خلقت انسان و امتحان انسان به وسیله شیطان را بررسی می‌کند.

چهارمین بخش با عنوان «بعثت پیامبران» ادامه بعثت پیامبران پس از آدم (ع)، امتحان بندگان به وسیله بعثت پیامبران، سرگذشت برخی از پیامبران و توصیف عصر جاهلیت عرب را مورد تأکید قرار داده است.

«ظهور اسلام» عنوان پنجمین بخش از کتاب حاضر است که در آن هدف از بعثت رسول خدا (ص)، صفات رسول خدا (ص) و دین اسلام بیان شده و تلاش رسول خدا (ص) در ابلاغ رسالت، فداکاری‌های یاران رسول خدا (ص) و همراه همیشگی رسول خدا (ص) شرح داده شده است.

بخش ششم با عنوان «پس از آخرین رسول» عقب گرد جامعه اسلامی پس از وفات رسول خدا (ص)، مواجهه با فتنه اهل سقیفه و غصب خلافت و شهادت دختر رسول خدا (ص) را بررسی کرده و شورای شش نفره تعیین کننده خلیفه سوم، نصیحت عثمان و درخواست عثمان برای خروج من از مدینه را به رشته تحریر درآورده است.

بخش هفتم به تشریح «بازگشت حقّ به حق‌ّدار (بیعت با من)» اختصاص دارد.

در بخش هشتم با عنوان «فتنه مجاهدان زیاده خواه (ناکثین)» لشکرکشی ناکثین به بصره، تحلیل شخصیتی طلحه و زبیر و آخرین تلاش‌ها برای جلوگیری از وقوع جنگ جمل تبیین شده و تحلیل شخصیتی جناب عایشه، انتصاب فرماندار جدید بصره و نصیحت جانشین فرماندار بصره به نگارش درآمده است.

نویسنده در بخش نهم با عنوان «فتنه فساد طلبان شامی (قاسطین)» تحلیل شخصیتی مردم شام، پاسخ به تهدیدات معاویه، اتمام حجت با معاویه و مقدمات شروع جنگ با شامیان را بررسی کرده و تذکر به سپاهیان برای رعایت حقوق مردم، مناجات پیش از شروع جنگ و رعایت اخلاق در اوج نبرد با دشمن را بیان کرده و بر نیزه کردن قرآن و تحمیل صلح و مذاکره، فتنه‌گری‌های «اشعث بن قیس» و سرانجام مذاکره (حکمیّت) مورد تأکید قرار داده است.

«فتنه عابدان نادان (مارقین)» عنوان دهمین بخش از کتاب مذکور است که در آن تولد جریان خوارج و تلاش برای اصلاح آنها و نبرد با خوارج (جنگ نهروان) تبیین شده است.

بخش یازدهم با عنوان «گزینه تحمیلی (فتنه مصر)» مقابله با دستگاه تبلیغاتی معاویه، شهادت مالک اشتر، طمع معاویه به بصره و حملات ایذایی معاویه به شهرهای عراق را به رشته تحریر درآورده است.

دوازدهمین آخرین بخش از کتاب حاضر که با عنوان «دنیای پس از من» تألیف شده، ضمن بیان نمای کلی از دوران حکومت حضرت، به شکایت از مردم به رسول خدا (ص)، آخرین وصیت‌های حضرت، عدالت در قصاص قاتل خود، پیشگویی از آینده (فتنه بنی امیه، حکومت مروانیان، زوال بنی امیه، آینده شهر کوفه، آینده شهر بصره، عاقبت کار خوارج، و آخرالزمان) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در سیزدهمین و آخرین بخش از این اثر که با عنوان «پیوست» نگاشته شده، مباحث ویژگی‌های آفرینش هستی، داستان آفرینش جهان، و عبرت از آفرینش تبیین شده است.

علاقه مندان برای تهیه این کتاب می توانند به نشانی اینترنتی مؤسسه بوستان کتاب به آدرس www.bustaneketab.ir مراجعه یا عدد ۱ را به سامانه ۳۰۰۰۸۶۶۶۰۸ پیامک کرده و از ارسال رایگان و تخفیف ویژه بهره مند شوند.